Jens Helenelund, kierownik ds. klientów leśnych w UPM Metsä, nie boi się, mimo że kleszcze można spotkać w lesie niemal codziennie. Kleszcze i choroby, które roznoszą – borelioza i gorączka kleszczowa – często pojawiają się w wiadomościach latem, ale uczymy się z nimi żyć. Aby się przed nimi uchronić, wystarczy przyjąć i zapamiętać podstawowe środki ostrożności.
Według ekspertów liczba kleszczy w lasach wzrosła przede wszystkim z powodu zmian klimatycznych. Do ich rozprzestrzeniania się przyczyniło się również zwiększone zainteresowanie ludzi biwakowaniem.
W ubiegłym roku Finlandia doświadczyła najgorszego boomu na kleszcze w historii. Zdiagnozowano łącznie 160 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu (KZM). Liczbę zakażeń w porównaniu z poprzednimi latami zwiększył fakt, że w 2023 r. odnotowano tylko dziewięć miesięcy przypadków.
Rzeczywiście, diagnozy kleszczowego zapalenia mózgu potroiły się w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Nieco ponad półtora procent Punków jest nosicielami wirusa.
Najwyższe ryzyko na wybrzeżu
Kleszcze zaczynają być uciążliwe na przełomie kwietnia i maja i nękają lasy aż do jesieni. Są one najbardziej szkodliwe na obszarach przybrzeżnych, zwłaszcza w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej Finlandii, w regionie Vaasa i na Wyspach Alandzkich. Im bliżej wybrzeża, tym więcej kleszczy.
Ochronę przed wirusem kleszczowego zapalenia mózgu można uzyskać poprzez szczepienie. Szczepionkę przypominającą należy odnawiać co 3-10 lat, w zależności od wieku. Nie ma jednak szczepionki przeciwko innej chorobie przenoszonej przez kleszcze – boreliozie. W ubiegłym roku w Finlandii odnotowano 10 000 przypadków tej choroby.
„Kleszcze są szczególnie liczne w lasach liściastych, zwłaszcza tych z dużą ilością smoły i olchy szarej”, mówi Helenelund, dodając, że lasy z dużą ilością podszycia są również korzystnym siedliskiem dla kleszczy.
Leśnicy są najbardziej narażeni na kontakt z kleszczami. Według Jensa Helenelunda najważniejszą rzeczą, aby się chronić, jest uważanie na małe rzeczy. Codziennie należy brać prysznic, a następnie sprawdzić wzrokowo całe ciało.
Ciasne nogi to konieczność
Helenelund ma duże doświadczenie w pracy w lasach. Zanim dołączyła do UPM, przez 12 lat pracowała dla Österbotten Forestry Association.
„Buty robocze i spodnie” – mówi Helenelund, wymieniając dwa najważniejsze elementy odzieży wymaganej do pracy w lesie, które mają duże znaczenie w walce z kleszczami.
Rzut oka na zapięte na guziki, a następnie obcisłe nogawki spodni mężczyzny daje wskazówkę, co ma na myśli. Wsuwanie rękawów do butów i skarpet również pomoże w tej kwestii.
Czasami nogawki można nawet zakleić taśmą, aby zapobiec przedostawaniu się kleszczy na skórę. Koszula z długim rękawem jest również ważna w lesie. Pęseta do wyciągania wszelkich stworzeń, które dostaną się na skórę, to dobry pomysł, aby mieć ją pod ręką. Helenelund też je ma. Nie na polowaniu w lesie w Vaasa’s Old Harbour, ale w domu. Została również zaszczepiona przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu.
Podczas spacerów po lesie lepiej jest nosić jasne niż ciemne kolory, ponieważ ułatwia to wykrycie złapanych kleszczy.
Trzecia choroba przenoszona przez kleszcze, neoehrlichioza, została zdiagnozowana w Finlandii po raz pierwszy jesienią ubiegłego roku. Choroba została wykryta w Szwecji ponad 10 lat temu. Choroba przebiega łagodnie lub nawet bezobjawowo u osób z podstawowymi problemami zdrowotnymi. U osób z obniżoną odpornością zwiększa ryzyko zakrzepów krwi. Na szczęście raz zdiagnozowana choroba jest uleczalna za pomocą antybiotyków.
